Ergonomia pracy fizjoterapeuty, Fizjoterapia, Biomechanika
Ergonomia BHP wyklad5, PWr, ZIP, Ergonimia i BHP
Ergonomia BHP wyklad4, PWr, ZIP, Ergonimia i BHP
ergonomia bhp, BPH, Szkolenia stanowiskowe, Szkolenia, Prezentacje
ergonomia pracy z laptopem(1), BHP Ula, Vademecum BHP 2008 i 2010, Ryczkowski 2011
Ergonomics in Computerized Offices, Materiały w jezyku angielskim
Ergonomia, Studia
Ergonomia, Ergonomia
Ergonomia i bhp wykłady[1], BHP, Ergonomia
Ewa Dąbrowska - Przywracając zdrowie żywieniem, ⟥ ZDROWIE
Ergonomia(1), Ergonomia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Ergonomia - problemy techniczne i organizacyjne
Etymologiczne słowo
ergonomia
wywodzi się z języka greckiego: ergon - praca oraz
nomos - prawa naturalne.
Ergonomia może być określona jako interdyscyplinarna nauka, zajmująca się
przystosowaniem narzędzi maszyn, środowiska i warunków pracy do
autonomicznych i psychofizycznych cech i możliwości człowieka, zapewniając
sprawne, wydajne i bezpieczne wykonanie przez niego pracy, przy stosunkowo
niskim koszcie biologicznym.
Celem ergonomii jest zapewnienie człowiekowi dobrego życia, zadowolenia,
poczucia bezpieczeństwa i komfortu psychicznego, jakie może on doznawać z chwilą
stworzenia mu optymalnych warunków do pracy, wypoczynku i w ogóle życia.
Ergonomia może uczynić wiele dla poprawy " jakości życia" człowieka przez
permanentne i sterowane przez naukę stwarzanie najkorzystniejszych warunków do
niezawodnego funkcjonowania układu człowiek - technika dzięki obustronnemu
przystosowaniu jego elementów. Przy tak określonym celu zadania ergonomii można
najogólniej ująć w dwóch punktach:
•
opracowanie planów i programów działań dla nauk technicznych, aby
dostosować technikę nie tylko do możliwości psychofizycznych człowieka ,lecz
także do jego potrzeb i oczekiwań,
•
opracowanie planów i programów działań dla nauk społecznych, aby
przygotować człowieka do roli nie tylko twórcy techniki ( ergonomicznej ), ale
także do roli konsumenta, umiejącego z niej korzystać i doceniać jej wartości.
Konsekwentne wdrażanie wyników badań ergonomicznych przy projektowaniu
maszyn, urządzeni narzędzi oraz urządzaniu stanowisk pracy i kształtowaniu
materialnego środowiska pracy przynosi istotne i konkretne efekty.
Do najważniejszych można zaliczyć:
•
zmniejszenie znaczenia różnic indywidualnych, tzn. im bardziej cechy maszyn,
urządzeń i narzędzi są przystosowane do przeciętnych możliwości człowieka,
tym większa jest liczba osób, które maszyny te mogą obsługiwać i tym
mniejsza jest potrzeba badań selekcyjnych, eliminujących osobników o
mniejszej sprawności fizycznej i psychicznej,
•
zmniejszenie znaczenia czynnika szkolenia zawodowego, tzn. krótsze
szkolenie umożliwia osiągnięcie niezbędnej sprawności zawodowej,
•
zmniejszenie zmęczenia pracą,
•
zwiększenie wydajności pracy,
•
zapobieganie patologicznym skutkom wykonywania pracy, ograniczenie ilości
chorób zawodowych,
•
zmniejszenie liczby wypadków przy pracy - szacuje się, że około 85%
wypadków wiąże się z działalnością człowieka , a przede wszystkim z
nieodpowiednim zsynchronizowaniem maszyny z możliwościami
psychofizycznymi człowieka.
Układ człowiek – praca.
W celu prowadzenia rozważań ergonomicznych najlepiej używać pojęcia układu
człowiek - praca jako najbardziej szeroko pojętego. Zadaniem tego układu jest
wykonanie jakiejś pracy, przy czym względna wartość obu stron tego układu
(człowieka - maszyny) może być bardzo różna.
Istnieją tu więc cztery grupy zagadnień:
•
odbiór informacji od maszyny do człowieka,
•
oddziaływanie człowieka na maszynę przez urządzenia sterujące,
•
czynniki materialnego środowiska pracy,
•
czynnik antropotechniczny i organizatorski na stanowisku roboczym.
Bezpośrednie powiązanie pomiędzy maszyną a człowiekiem dotyczy jedynie dwóch
pierwszych grup zagadnień. Proces pracy charakteryzuje się tutaj występowaniem
trzech faz:
•
fazy percepcji , określonej również mianem "wejścia do układu". Polega ona
na uzyskiwaniu przez pracownika informacji. Uzyskiwane za pomocą
receptorów informacja przekazywane są do centralnego układu nerwowego,
•
fazy pracy układu, w której dokonuje się transformacja uzyskanych informacji
w centralnym układzie nerwowym (CUN), przetwarzanie, które prowadzi do
podjęcia jakiejś decyzji,
Fazy sterowania - oddziaływanie na urządzenia sterujące. Występuje tutaj
sprzężenie zwrotne między maszyną a człowiekiem. Treścią powiązań człowieka i
maszyny w procesie pracy są procesy informacyjne oraz procesy sterowania.
Urządzenia sygnalizacyjne
Szczególnym przykładem zainteresowań ergonomii jest układ człowiek - maszyna, w
którym człowiek i maszyna tworzą jednolity zespół regulacyjny, przetwarzający
informację.
Nosicielami informacji są sygnały.
Najczęściej wykorzystywanym sygnałem jest analizator wzrokowy. Zawsze należy
zachować zasadę: im krótszy jest czas trwania sygnału, tym większa powinna być
jego intensywność z zachowaniem granic szkodliwego wpływu nadmiernie silnych
bodźców, lecz także ich kontrast z tłem.
Wyróżniamy również analizator:
•
słuchowy
•
dotykowy
•
smakowy
•
węchowy
•
temperatura
Zasady rozmieszczenia większej liczby urządzeń sygnalizacyjnych na jednym
stanowisku roboczym prezentuje McCormik:
•
zasada ważności - urządzenia grupuje się zgodnie z ich znaczeniem dla
danego działania,
•
zasada kolejności używania - umieszcza się w miarę możliwości urządzenia
używane bezpośrednio po sobie,
•
zasada częstotliwości użycia - urządzenia używane najczęściej należy,
umieszczać w najlepszych miejscach.
Organizacja stanowisk pracy
Organizacja pracy stanowiska roboczego stanowi ważną część składową organizacji
procesu produkcyjnego. Podstawowym zadaniem organizacji pracy w procesie
produkcji jest:
•
wybór optymalnych metod pracy,
•
zapewnienie bezpieczeństwa pracy,
•
zapewnienie odpowiednich warunków środowiska materialnego pracy,
•
właściwy dobór pracowników,
Zapewnienie najdogodniejszej organizacji czasu pracy,
•
zapewnienie właściwej przemienności wysiłku i odpoczynku.
Punktem wyjścia do opracowania metod pracy jest dokumentacja technologiczna,
która powinna określać możliwie dokładnie operację, jaką należy wykonać na danym
stanowisku roboczym. Aby zapewnić optymalną metodę pracy, należy przestrzegać
następujących zasad:
•
stanowisko robocze musi zapewniać wygodny i bezpieczny dostęp
obsługującym pracownikom,
•
należy ustalić stałe miejsce na materiały i narzędzia,
•
materiały i narzędzia winny być umieszczone w funkcjonalnym polu
pracownika,
•
ułożenie przedmiotu powinno pozwalać na szybkie i łatwe uchwycenie,
•
należy używać pojemników stołowych, przenośników grawitacyjnych,
uchwytów itp. w celu ułatwienia pracy i odciążenia rąk.
Bezpieczeństwo pracy jest to zespół postanowień podjętych w celu usunięcia
przyczyn zagrażających życiu i zdrowiu pracownika. Problemem usunięcia czynników
powodujących urazy i nadmierne zmęczenie należy zająć się już w fazie
projektowania urządzenia.
Bardzo istotne jest ustalenie właściwej długości dnia i tygodnia roboczego, a także
racjonalne ukształtowanie przerw w pracy. Przy odpowiednim doborze przerw
wypoczynkowych w toku pracy i przy odpowiedniej ich liczbie można osiągnąć
warunki, w których nawet ciężką pracę można kontynuować przez pełny czas zmiany
roboczej bez objawów głębszego zmęczenia. Może to być również jednym z
instrumentów podnoszenia wydajności pracy. Jak wykazały badania fizjologów pracy,
przebieg wypoczynku przybiera kształt tzw. krzywej wykładniczej; proces odpoczynku
czyni największe postępy w pierwszej części przerwy, mniejsze w części drugiej
(równie długiej), zaś w trzeciej i czwartej spada do minimum.
Wartość wypoczynkowa
Rys. Wartość wypoczynkowa poszczególnych części przerw
Należy zatem organizować przerwy raczej krótkie, ale częstsze, niż długie i rzadkie.
Przerwy długie wskazane są tylko przy pracach wyjątkowo ciężkich lub przy bardzo
niekorzystnych warunkach środowiskowych ( np. przy pracy w wysokich
temperaturach).
Fizjologiczny aspekt procesu pracy
Fizjologia pracy wchodzi w skład fizjologii człowieka i zajmuje się badaniem wpływu
pracy wykonywanej przez człowieka na jego ustrój jako całość, a także na
funkcjonowanie poszczególnych jego organów i układów oraz bioenergetykę.
Różne rodzaje pracy można klasyfikować z punktu widzenia fizjologii, określając:
•
wielkość wysiłku mięśniowego dynamicznego - związany jest z kurczeniem i
rozkurczaniem się mięśni szkieletowych, co prowadzi do przemieszczania się
ciała lub jego części przestrzeni,
•
wielkość wysiłku mięśniowego statycznego - związany jest z długotrwałym
skurczem (napięciem) niektórych mięśni szkieletowych,
•
stopień zaangażowania procesów poznawczych - określa złożoność
mechanizmów przetwarzania informacji zachodzących w mózgu w trakcie
wykonywania pracy.
W organizmie ludzkim zachodzi ciągły proces przemiany materii. Podstawowa
przemiana materii (ppm) jest to najmniejsza ilość energii zużywana przez człowieka
w stanie spoczynku. Przez stan spoczynku rozumie się stan ustroju przy możliwie
całkowitym odprężaniu mięśniowym na czczo przez 12 godzin, w porze rannej i przy
temperaturze 20° C.
U osób dorosłych norma w zakresie podstawowej przemiany materii wynosi w
granicach 1.400 - 1.700 kcal / dobę i jest wyższa u mężczyzn niż u kobiet. U obojga
płci ppm obniża się wraz z wiekiem.
Klasyfikacja rodzajów pracy fizycznej
Według całkowitego dobowego wydatku energetycznego
( przy 8 - godzinnym dniu pracy )
Stopień ciężkości
Wydatek energetyczny
kcal / dobę
Lekka
Umiarkowana
Średnia
Ciężka
Bardzo ciężka
2300 - 2800
2800 - 3300
3300 - 3800
3800 - 4300
4300 - 4800
Wydatek energetyczny na pracę stanowi jeden z elementów obciążenia człowieka
pracą. Do innych składników zalicza się:
•
obciążenia statyczne,
•
monotypowość (powtarzalność) ruchów.
Oceny obciążenia statycznego dokonuje się na podstawie określenia pozycji ciała
przy wykonywaniu danej czynności. Do oceny należy wziąć pozycję najbardziej
obciążającą statycznie pod warunkiem, że czas trwania tej czynności wynosi w sumie
nie mniej niż 3 godziny na zmianę.
Uciążliwość pracy wynikająca z monotonności ruchów bierzemy pod uwagę
wówczas, gdy mamy do czynienia z powtarzającymi się czynnościami roboczymi,
wciągającymi za każdym razem do działania te same grupy mięśniowe.
Ocena stopnia obciążenia statycznego
Stopień wysiłku
statycznego
Pozycja ciała przy pracy
w
punktach
słownie
1 - 10
Siedząca nie wymuszona
Mały
1 - 30
11 - 20
Stojąca nie wymuszona, z możliwością co pewien czas zmiany pozycji
na siedzącą
21 - 30 Siedzącą lub stojącą na przemian z chodzeniem
31 - 40 Siedząca wymuszona, nie pochylona bądź nieznacznie pochylona
Średni
31 - 60
41 - 50
Stojąca nie wymuszona, bez możliwości co pewien czas zmiany
pozycji na siedzącą
51 - 60
Stojąca wymuszona, nie pochylona z możliwością co pewien czas
zmiany pozycji na siedzącą
61 - 70 Siedząca wymuszona, bardzo pochylona
Duży
61 - 100
71 - 80
Stojąca wymuszona, nie pochylona, bez możliwości co pewien czas
zmiany pozycji na siedzącą
Stojąca wymuszona, pochylona niezależnie od możliwości zmiany
pozycji
81 - 90
91 - 100 Klęcząca, w przysiadzie i inne nie naturalne pozycje
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
