Eugeniusz Kościesza - Skradziona tozsamość, Od wojny do wojny
Eugeniusz Wojtysiak - wspomniennia zsyłki na Syberię, Gułagi i zsyłki na Sybir
Eugeniusz Bodo. Już taki jestem zimny drań Ryszard Wolański PEŁNA WERSJA, Literatura faktu
Eugeniusz Zak Tanikowski Artur e-book, Kultura i sztuka
Eugeniusz Dębski - Mity Cthulhu Tom 1 - Hell-P,
Eugeniusz Dębski - Mity Cthulhu Tom 2 - Moherfucker,
Eugeniusz Bodo - Największe przeboje (2016), ● Eugeniusz Bodo - Największe przeboje (2016)★★★★® █▬█ █ ▀█▀
Eugeniusz Zamiatin- My, Pisarze rosyjscy
Eugeniusz Paukszta - Srebrna lawica 01 - Srebrna lawica, Paukszta Eugeniusz
Europass - Suplement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe SK, Europass - Suplement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe
Eugenia z Ginsbergów Blausteinowa - W sprawie pojęć samoistności i niesamoistności, Kazimierz Twardowski i ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]//-->EUGENIA z G IN S B E R G Ó W BLAUSTEINOWAW SPRAWIE POJĘĆSAMOISTNOŚCII NIESAMOISTNOŚCIO D B IT K A Z K S IĘ G I P A M IĄ T K O W E JP O L S K IE G O T O W A R Z Y S T W A F IL O Z O F IC Z N E G O W E12. II. 1904. -12. II. 1929.LWÓW1931.S K Ł A D G Ł Ó W N Y W K S IĘ G A R N I S. A. K S IĄ Ż N IC A - A T L A S .,^90W stęp. — 1. A naliza określeń Stum pfa. — 2. A naliza określeń Hoflera. ■—3. A naliza określeń Twardowskiego. — 4. Określenia Husserla. — 5. AnalizaHusserlowskiejjo określenia niesamoistności w zastosowaniu do przedmiotów. —6.A nalizaHusserlowskiejjoinnegookreślenia niesamoistności wHusserlowskiejjo określeniazastosowaniuokreśleniadosa-części. — 7. A nalizaniesamoistności. —8. A naliza Husserlowskich określeń samoistności. — 9. Próbamoistności i niesamoistności. — 10. Możliwe podziały samoistności i niesamoistności. — 11. Człony stosunku niesamoistności. — Zakończenie.WSTĘP.Pojęcia samoistności i niesamoistności, którym poświęcimynasze rozważania, należą do rzędu tych pojęć z zakresu filozofii, co do których można mieć nadzieję, że dadzą się nie-tylko intuicyjnie uchwycić, lecz także w sposób ścisły określić.W filozofii ostatnich dziesięcioleci znajdujemy cały szereg próbścisłego określenia pojęć samoistności i niesamoistności, przy-czem pojęcia te występują u różnych autorów pod różneminazwami. Próby te, dokonane przez S t u m p f a , H o f l e r a ,T w a r d o w s k i e g o , dostarczają szeregu coraz ściślejszychokreśleń rozważanych tu pojęć, kulminują zaś w badaniachH u s s e r l a , który poświęcił tym zagadnieniom osobną rozprawę. Niemniej jednak tkwią jeszcze w tych określeniachpewne trudności oraz niejasności. Do krytycznych analiz dołączymy więc próbę nowego określenia, niewątpliwie nie ostatecznego jeszcze.Możliwie ściśle zdefiniowane pojęcia samoistności i niesamoistności można bądź zużytkować w celu stworzenia nauki,poświęconej przedmiotom samoistnym i niesamoistnym, bądźteż zastosować w najrozmaitszych dziedzinach badań filozoficznych i innych. Zaczątki ewentualnego systemu dedukcyjnegoznajdujemy u Husserl a, który sformułował szereg twierdzeń,2Eugenia z Ginsbergów Blausteinowatyczących się części i całości samoistnych i niesamoistnych.1)'Twierdzenia te rozpatrzyliśmy w innem miejscu.-) Fakt zaś, iżpojęcie niesamoistności można stosować w najrozmaitszychdziedzinach, a więc np. w dziedzinie treści zmysłowych, faktówpsychicznych, znaczeń, czynności i wytworów, przedmiotówwyższego rzędu i t. d., świadczy o płodności rozróżnienia, będącego tematem niniejszej pracy.1. A N A L IZ A O K R E Ś L E ŃS T U M P F A.St u mp f , zajmując się stosunkiem przedstawienia rozciągłości do przedstawienia jakości barwnej8 dzieli wszystkie),kiedykolwiek razem przedstawiane treści z punktu widzeniaich przynależności do siebie na dwie klasy, mianowicie 1) natreści samoistne („selbstandige Inhalte”) i 2) na treści częściowe („Teilinhalte”), odpowiadające temu, co później nazwano„treściami niesamoistnemi”. Z samoistnemi częściami mamy doczynienia tam, gdzie elementy kompleksu przedstawień mogąbyć z natury oddzielnie przedstawione, z treściami zaś czę-ściowemi tam, gdzie to nie zachodzi. Jako przykłady treściwzględem siebie samoistnych podaje S t u m p f : a) treści sobieprzeciwne, b) jakości różnych zmysłów, jak barwy i tony, c)jakości tego samego zmysłu, jak dźwięki jednego akordu.Treściami częściowemi są np. rozciągłość i barwa4 Charak-).J) E.H u s s e r 1,„LogiseheUntersuchungen", 3. A ufl., H alle,1922.Bd. II. Tl. 1. str. 262 n.“) Por. E. G i n s b e r g : „Zur Husserlschen Lehre von den GanzenTeilen". Archiv fur systematische Philosophie und Soziologie, X X X II .H u s s e r l a i mających posiadać charakter tw iersąbądźtow swem sformułowaniuundBerlin 1929, str. 108— 120. W rozprawie tej staraliśmy się wykazać, iż z sześciutwierdzeń, podanych przezdzeń dedukcyjnie udowodnionych, czteryfałszywe, bądźto mylne posiadają dowody.•*) K. S t u m p f , „Ueber den psychologischen U rsprung der Raunwor-stellung”. Leipzig 1873. I. § 5, str 106 nn.J) O dróżnienietreści, dających się oddzielnieodinnychprzedstawić,od treści, niedających się oddzielnie od innych przedstawić, spotykamy ju żu B e r k e l e y ’ a („A bhandlung liber die Prinzipien der menschlichen Erkennt-nis”, iibers. v. U e b e r w e g , IV. Auflage, Einleitung X . str. 7). Zresztą pojęciem samoistności w podobnym sensie posługują się np. w swoich definicyachsubstancyi jużdawniejszych.DescartesiSpinoza,czerpiąc je z autorówjeszczeO samoistności i niesamoistności3terystyczne dla rozciągłości i barwy jest, według- S t u m p f a ,nietylko to, iż nie może jedna bez drugiej— jak się wyraża —istnieć w przedstawieniu, lecz również to, iż zmiana pierwszejpociąga za sobą zmianę drugiej1 Zasadniczo rzecz ma się).wprawdzie tak, iż obie te treści mogą się niezależnie od siebie zmieniać; barwa nie przestaje być czerwoną resp. zieloną,gdy zmienia się rozciągłość, lecz mimo to w pewnem znaczeniu barwa bierze udział w zmianach rozciągłości. Z tej wzajemnej funkcyonalnej zależności rozciągłości i barwy wynika,iż obie z natury swojej są od siebie nieoddzielne i tworząw pewien sposób jedną całą treść, której są tylko treściamiczęściowemi.Weźmy pod uwagę określenie treści częściowych i zapytajmy, czy faktycznie nigdy, gdy dwa przedmioty są treściami częściowemi, nie można ich oddzielnie przedstawić,przyczem niemożność ta, jak podkreśla S t u m p f , ma wynikaćz natury tych treści. Otóż jeżelibyśmy „przedstawianie” braliw najszerszem znaczeniu tego słowa, obejmującem wszelkieakty uobecniające przedmiot, to nie istniałyby wogóle treściczęściowe, ponieważ każdą treść można np. sygnitywnie przedstawić oddzielnie od innych. I tak np. możemy sygnitywnie,t. j. przy pomocy wyrazu, przedstawić sobie czerwoność, nieprzedstawiając sobie zarazem rozciągłości. Jeśli natomiast będziemy brali wyraz „przedstawianie” w znaczeniu wyobrażania,to określenie treści częściowych jako takich, które nie mogąbyć oddzielnie wyobrażone, będzie słuszne tylko w ograniczonym zakresie, mianowicie tylko w odniesieniu do tego, co jestwyobrażalne. Określenie to będzie ważne w odniesieniu doniesamoistnych jakości zmysłowych, w zastosowaniu do którychpowstało pierwotnie pojęcie niesamoistności i o które jedyniechodziło może S t u m p f o w i . Ponieważ jednak pojęcie samo-1)C zy S t u m p f przyjąłby również naodwrót, że zmiany barwy pociągają za sobą zmiany rozciągłości, jasno z tekstu nie wynika. Za tem, żeS t u m p f tę zależność przyjmuje również w odwrotnym kierunku, zdaje sięprzemawiać następujące miejsce : „Hieraus nun (mianowicie ze scharakteryzowanej powyżej w tekście zależności rozciągłości i barwy) folgt, dass beideihrer N atur nach untrennbar sind...” (L. c. str. 113).o b i e są z natury od siebie nieoddzielne,nieoddzielna od rozciągłości.G dyby tylko barwa byłastąd wnosić, żez naturyw swych zmianach od rozciągłości zależna, nie możnaby byłolecz tylko, iż barwa jest [ Pobierz całość w formacie PDF ]
