Etyka Eudemejska - Arystoteles, Arystoteles
Etyka, Doradztwo, Doradztwo zawodowe
Etyka Wielka - Arystoteles, Arystoteles
Etyka resuscytacji oraz problemy konca zycia, Stomatologia, II rok, Medycyna ratunkowa, Medycyna ratunkowa
etyka w paliatywie, pielęgniarstwo, opieka paliatywna
ETYKA SLOWA - CZY ISTNIEJA GRANICE WOLNOSCI SLOWA,
Etyka.poradnictwa, poradnictwo zawodowe - rynek pracy
Etyka Hobbesowskie sposoby obrony tradycyjnej teorii wojny sprawiedliwej Jeff McMahan, IPSiR, Kryminologia
Etyka przewodnikow turystycznych i pilotow wycieczek.compressed, FOLDER NR 1 MATERIAŁY PDF POJEDYŃCZO(1)
Etyka resuscytacji, Pielęgniarstwo licencjat cm umk, III rok, Podstawy ratownictwa medycznego
Etyczne zasady - test, Psychologia, Specjalizacje, Psychometria stosowana, Etyka postępowania diagnostycznego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Test jako narzędzie pracy psychologa
zasady posługiwania się testami w praktyce zawodowej
etyczne problemy diagnozy testowej
zasady informowania osoby badanej o wyniku
cele i obszary stosowania testów
kryteria wyboru narzędzi diagnostycznych
źródła informacji o testach
Dobry test psychologiczny
ma autora (także autora adaptacji)
ma podręcznik testowy, zawierający informacje o:
- teorii leżącej u jego podstaw
- populacji, dla której (których) został wystandaryzowany
- rzetelności i standardowym błędzie pomiaru
- próbie normalizacyjnej
- procedurze badania i obliczania wyników
ma pomoce testowe (arkusze pytań i odpowiedzi)
podlega ochronie (dostęp do metody jest ograniczony) – każdy test psychologiczny jest utworem
w rozumieniu prawa autorskiego i jako taki podlega ochronie!
Zasady doboru technik diagnostycznych
tylko adaptowane do warunków polskich
tylko z aktualną normalizacją
tylko w całości
tylko zgodnie z instrukcją
Standardy dotyczące warunków badania diagnostycznego
Miejsce badania:
- oddzielny pokój wyłącznie dla psychologa
- odpowiedni wygląd w zależności od wieku klientów
- dodatkowe sprzęty (np. zegar; na rejestrację przebiegu konieczne uzyskanie zgody)
Brak osób postronnych (wyjątek: badania małych dzieci)
Wybór odpowiedniego testu
Czego chcę się dowiedzieć i po co?
(Należy rozważyć, czy):
- wybrana przez nas metoda diagnostyczna może dostarczyć informacji zgodnych z konkretnym
celem diagnostycznym,
- czy na podstawie wyniku w teście możemy wnioskować o innych interesujących nas
zachowaniach badanego (np. czy na podstawie wyniku świadczącego o niskim poziom lęku u
kandydatów na policjantów możemy przewidywać, jaki będzie przebieg służby?)
- wybrany test rzeczywiście mierzy to, co nas interesuje.
Czy wiem, co robię?
(Dobrze przygotowany użytkownik testu powinien umieć):
- dokonać wyboru odpowiedniej metody
- przeprowadzić badanie i obliczyć wyniki
- zinterpretować wyniki – w formie rozbudowanej diagnozy psychologicznej
Ograniczenia dystrybucji
Naganne zjawiska:
- publikowanie (w gazecie, Internecie) przykładów rozwiązań lub testów z kluczem
- publikowanie książek uczących rozwiązywać zadania (np. jak wzmocnić swoje IQ?)
- szkolenia w rozwiązywaniu testów selekcyjnych.
Ujawnienie wzorca odpowiedzi
Ujawnienie osobom badanym odpowiedzi diagnostycznych
może nastąpić
w wyniku:
- publikacji ogólnodostępnej,
- szkolenia w zakresie wypełniania testu.
Ujawnienie osobom badanym odpowiedzi diagnostycznych
powoduje
:
- utratę trafności decyzji (tym większa, im większa jest trafności testu),
- zawyżenie rzetelności (powtarzalności wyników).
Testy a prawo autorskie
Naganne zjawiska – bez zgody autora:
wykorzystywanie testu z publikacji naukowej do celów komercyjnych lub naukowych,
tworzenie wersji komputerowej testu,
adaptacja testu,
wykorzystywanie fragmentów testu (zadań, pytań).
Kompetencje do badania testami – generalne zasady wg APA
Kwalifikacje niezbędne do administrowania testem i/lub do interpretowania jego wyników:
-
Poziom A
: udokumentowana znajomość treści instrukcji i/lub praca w instytucji rutynowo
stosującej dany test,
-
Poziom B
: j/w oraz wykształcenie psychologiczne lub pokrewne i znajomość psychometrii,
-
Poziom C
: j/w oraz specjalne szkolenie oraz praktyka pod nadzorem specjalisty.
Kompetencje do badania testami wg PTP
Zespół ds. określenia zasad posługiwania się metodami i narzędziami psychologicznymi.
-
Poziom A
: testy zastrzeżone wyłącznie dla psychologów i wymagające specjalnego
przeszkolenia w zakresie ich stosowania,
-
Poziom B:
testy zastrzeżone wyłącznie dla psychologów bez dodatkowych warunków,
-
Poziom C
: testy dopuszczone do stosowania przez nie-psychologów z wyższym wykształceniem
po przeszkoleniu
-
Poziom D
: testy dopuszczone do stosowania przez nie-psychologów z pokrewnym
wykształceniem do badań naukowych lub działalności zawodowej korespondującej z rodzajem
metody.
Oczywiste zasady psychodiagnostyki
1. nie wolno zmyślać wyników nieuzyskanych
2. nie wolno zmieniać wyników ani odrzucać części – zgodnie z przyjętymi z góry tezami
3.
nie wolno zbierać danych wykraczających poza kontrakt (
Wnikanie w intymne, osobiste sprawy
klienta dopuszczalne jest jedynie w takim zakresie, jaki wynika z celów pomocy psychologicznej
)
4. nie wolno stosować nieuzasadnionych spekulacji interpretacyjnych
Zgoda na podjęcie działań psychologicznych
Zgoda nie jest oświadczeniem woli
sensu stricte
. Zgoda ma być aktem realizującym ochronę autonomii
danej osoby w odniesieniu do podstawowych dóbr człowieka.
Zgoda powinna być dobrowolna, tzn. podjęta bez przymusu w jakiejkolwiek postaci oraz bez
ewentualnych różnych form nacisku, związanych zwłaszcza z wykorzystaniem stosunku zależności ze
strony osób trzecich.
Rodzaje zgody:
- zgoda
dobrowolna
, świadoma i oparta na pełnej informacji,
- zgoda
pozornie dobrowolna
(np. w selekcji zawodowej, zgoda dzieci pod wpływem rodziców)
-
brak obowiązku
uzyskiwania zgody.
Osoby zgłaszające się do psychologa
nie z własnej inicjatywy zarówno
dorośli jak i dzieci (kierowane na
badania diagnostyczne lub zabiegi psychokorekcyjne) powinny być przez niego informowane o celu postępowania,
stosowanych metodach, wynikach i sposobie ich udostępnienia. Psycholog stara się
uzyskać akceptację
planowanych czynności zawodowych przez te osoby.
Sytuacje, w których nie ma obowiązku uzyskiwania zgody
1. Sytuacje uregulowane prawnie (np. świadkowie w sądzie, podejrzani; poborowi –
nie oznacza to
zwolnienia z obowiązku zawarcia
kontraktu
),
Art. 74 k.p.k. § 2. Oskarżony jest (...) obowiązany poddać się: (punkt 1 dotyczy oględzin
zewnętrznych ciała, pobrania odcisków, fotografowania, okazania w celach rozpoznawczych) 2.
badaniom psychologicznym i psychiatrycznym (...) jeżeli przeprowadzenie tych badań jest
nieodzowne (...)
2. Interwencja w sytuacjach kryzysowych – podjęcie kontaktu przez klienta uważa się za zgodę
domniemaną,
3. Eksperymenty naturalne w ramach badań naukowych.
Prawo autorskie
Prawo autorskie
- wyspecjalizowany dział prawa cywilnego regulujący zagadnienia ochrony
przejawów twórczej i indywidualnej działalności ludzkiej. Prawo autorskie regulowane jest przez
Ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach
pokrewnych oraz przez Ustawę z dnia z
dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych.
Przedmiotem ochrony
prawa autorskiego jest utwór.
Utwór
jest to każdy przejaw działalności
twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości,
przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Utworem są także tzw.
opracowania
, czyli utwory powstałe na
bazie innych utworów poprzez ich przekształcenie czy twórczą obróbkę. Opracowaniami są
tłumaczenie, przeróbka
czy
adaptacja.
W praktyce zawodowej psycholog może się najczęściej spotkać (może być twórcą) następujących
utworów:
- testy psychologiczne,
- ekspertyzy, opinie (z zastrzeżeniem, że nie są to jednocześnie dokumenty urzędowe),
- narzędzia badawcze,
- programy warsztatów terapeutycznych.
Prawa autorskie występują
w dwu postaciach
, jako prawa autorskie osobiste i majątkowe
-
Prawa autorskie osobiste
przysługują tylko twórcy. Są to prawa bezwzględne. Są one tak ściśle
związane z twórcą, że nie mogą przejść na kogokolwiek innego. Ponadto są one nieograniczone
czasowo – trwają od powstania utworu, aż po wieczność.
-
Prawa autorskie majątkowe
mogą być oddzielone od twórcy. Prawa te mają ograniczony
czasowy zakres, wygasają zasadniczo 70 lat po śmierci twórcy.
Prawo do korzystania z utworu
oznacza, że twórca może w różny sposób używać swojego utworu
czerpiąc z tego zyski. Przykładem korzystania z utworu może być udzielenie licencji na korzystanie z
niego.
Pole eksploatacji j
est to sposób, w jaki wykorzystywany jest utwór. Ustawa daje autorowi prawo do
wynagrodzenia za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji (o ile umowa nie
stanowi inaczej).
Pracodawca
także może być podmiotem praw autorskich. Gdy twórca zatrudnił się u pracodawcy w
celu tworzenia utworów, w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, to autorskie prawa
majątkowe do tych utworów przysługują, z chwilą ich przyjęcia, pracodawcy.
Prawa osób badanych:
do wyrażenia świadomej zgody na badanie testem – należy poinformować o celu badania,
rodzaju poszukiwanych danych i sposobie wykorzystywania wyników
- ma prawo wiedzieć,
dlaczego
ma być poddana badaniu testem oraz jakie dane o
wynikach i komu zostaną przekazane;
- informacje te muszą być przekazywane w sposób
zrozumiały
(wiek, wykształcenie);
- w przypadku osób niepełnoletnich lub ubezwłasnowolnionych – zgodę wyrażają prawni
opiekunowie.
do minimalizowania skutków etykietowania
do zachowania w tajemnicy wyników badania
do prywatności – prawo każdego człowieka do decydowania o tym, jak i kiedy chce się dzielić z
innymi informacjami na temat swoich myśli, opinii, uczuć i zachowań
do informacji o wynikach
Zasady udzielania informacji zwrotnej
- osoba badana ma do niej prawo!
- jest to integralna część interakcji psycholog – klient; konieczna nie tylko ze względów etyczny,
ale może wręcz odnieść skutek terapeutyczny
- nie udziela się, gdy osoba badana sobie tego nie życzy (ale to też o czymś świadczy) lub w
badaniach „masowych” (
vide
powodzianie)
- udzielana w formie rozmowy
pozwala potwierdzić trafność diagnozy (jeśli osoba badana się z
nią zgadza, to doskonale; jeśli nie – może to wynikać, albo z nietrafności diagnozy albo z
„dotknięcia” przez diagnostę czegoś, do czego osoba badana nie chce się przyznać – według
Anastasi i Urbina informacja odrzucona przez klienta jest bezużyteczna)
- udzielana zgodnie z zawartym
kontraktem
, żeby nie stwarzać poczucia, że coś ukryliśmy, nie
można tez powiedzieć więcej (w USA: podstawa do utraty prawa wykonywania zawodu)
- nie należy używać „psychologizmów” (introwersja-ekstrawersja)
- nie podaje się danych liczbowych
- nie podaje się danych „destrukcyjnych”, niezmienialnych (np. skrajnie nieadekwatny do zawodu
- profil zdolności)
- sposób jej przekazywania powinien minimalizować ryzyko błędnej interpretacji (np.
kolokwialne rozumienie słowa „temperament”)
- konstrukcja „kanapkowa”
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
