Ewolucja polityki zagranicznej II RP - notatka (UW), HISTORIA, 11. Czasy najnowsze, Polityka zagraniczna II RP
Evolution Of Computer Viruses History Of Viruses(1), Tutoriale, 1000 Tutoriali na każdy temat
Etyka medyczna - historia kodeksy, ETYKA
Europa, PDF, nauka, PREZENTACJE, Prezentacje historyczne
Erazm - pochwala glupoty, Filozofia, Historia filozofii, Nowożytna
Eucharystia w luteranizmie i innych Kościołach protestanckich, historia kosciola
Europa po Rzymie. Historia kulturowa lat 500 - 1000. Nowe ujęcie Julia M.H.Smith PEŁNA WERSJA, N jak Nauka
Eryk Zdobywca - Erik the Conqueror.(Gli Invasori)1 961.AC3. napisy polskie, przygodowe i historyczne II
Europa swiat spr 1B INSTRUKCJA, Szkoła, Liceum, His - Historia i Społeczetwo, Sprawdziany
Europa swiat spr 1B TEST, Szkoła, Liceum, His - Historia i Społeczetwo, Sprawdziany
Erudyci i entuzjaści - Tygo..., historia literatury
[ Pobierz całość w formacie PDF ]Erudyci i entuzjaści Tygodnik Powszechny Onet.pl 25.08.2009
Kultura
Michał Paweł Markowski / 25.08.2009
Erudyci i entuzjaści
Polonistyka powinna być w pierwszym rzędzie szkołą wnikliwego
czytania, niezaleŜnie od tego, czy będzie się czytało Grocholę, czy
Heideggera. Tymczasem profesorowie polscy są dramatycznie
nieprzygotowani do dyskusji ze swoimi studentami...
1
Profesor Henryk Markiewicz określił kiedyś jedną z wielu naszych polemik jako „rozmowę psa
z kotem”. Miał rację, choć przyznać muszę, Ŝe do dziś nie wiem, kto jaki gatunek reprezentuje.
śyjemy w całkiem innych światach, choć nie dlatego, Ŝe czytamy inne ksiąŜki, ale dlatego, Ŝe inny
robimy z nich uŜytek. Markiewicza interesuje najbardziej cnota poprawności (interpretacji,
definicji), mnie napędza pokusa oryginalności. Markiewicza interesuje „uogólniająca wiedza
o literaturze”, mnie – idiosynkratyczne dyskusje o samej literaturze. Markiewicza pasjonują teorie,
mnie ciekawi ich wykorzystywanie. Markiewicz powołuje się na „rasowych” polonistów, mnie raczej
pociągają inteligentne kundle. Mówimy róŜnymi językami i inne roboty wykonujemy. Markiewicza
nieustannie zaprząta szukanie istoty rzeczy i jej najtrafniejsza prezentacja. Mnie takie szukanie
esencji nie interesuje i bardziej ciekawi, czy coś działa, czy nie.
OtóŜ polonistyka w takim kształcie, w jakim jest, niestety nie działa i to z wielu powodów.
Programy są przeładowane, zajęcia nudne, konferencje nieefektywne. Nie mam gotowych recept
na uzdrowienie polonistyki, ale widzę sam, gdzie jest niedobrze. I wiele teŜ słyszę od moich
studentów, którym wierzę, bo zainwestowali w tę dyscyplinę swoje młode Ŝycia.
2
Od lat kłócimy się z Markiewiczem o interpretację. Markiewicz powiada, Ŝe ja uprawiam
interpretację adaptacyjną, skaŜoną subiektywizmem, ja powiadam, Ŝe innej, cokolwiek będziemy
o tym myśleć, nie ma i Ŝe jeśli jakąkolwiek typologię interpretacji moŜna narysować, to tylko taką,
która oddziela dobre interpretacje od niedobrych, czyli takie, które dyskusję nad literaturą
posuwają odrobinę naprzód, od takich, które niczego nikomu nic ciekawego nie mówią, ani o tym,
kto interpretuje, ani o tym, co jest interpretowane. OtóŜ z tego punktu widzenia polonistyka jest
zawalona złymi interpretacjami, które traktuje się jak święte i nienaruszalne, bo dobrze
przyswojone przez wykładowców. Nie jestem przeciwko erudycji i nie jestem przeciwko historii.
Jestem przeciwko uŜywaniu erudycji i historii jako broni kiepskich wykładowców przeciwko
zdolnym studentom, których nie traktuje się jak partnerów w dyskusji, lecz podwładnych, którzy
mają wyłącznie słuchać.
3
Polonistyka powinna być w pierwszym rzędzie szkołą wnikliwego czytania, niezaleŜnie od tego, czy
będzie się czytało Grocholę, czy Heideggera. Z tego powodu nacisk trzeba kłaść nie na poszerzanie
wiedzy i lektur, lecz na pogłębianie umiejętności czytania tekstów naleŜących do róŜnych dziedzin.
Spuchnięty kanon lektur polonistycznych, którego studenci nie są w stanie nawet pobieŜnie
przerzucić, mógłby zostać spokojnie odchudzony, gdyby nie opór historyków literatury, broniących
swojego poletka, jak poseł Rokita swej nietykalności w samolocie Lufthansy. Nie proponuję więc,
jak sugeruje Markiewicz, produkcji „kulturoznawczych ćwierćfachowców”, którzy nie znaliby się na
niczym, albo teŜ „sług od wszystkiego”, lecz wprowadzenia profesjonalnego treningu sprawnych
czytelników, którzy poradzą sobie z kaŜdym tekstem, od komiksu, przez Wittgensteina po
Stéphanie Mayer.
4
Markiewicz kpi sobie z tego, Ŝe mówię o wpisaniu jednostkowego doświadczenia w proces czytania,
i pyta, czy lektura „Sonetów” Mickiewicza domaga się od studentów eksponowania własnej
seksualności. Zarzut nietrafny. Nie chodzi tu bowiem o prywatne przeŜycia erotyczne, ale o język,
za pomocą którego moŜna o nich mówić. Mickiewicz próbował takiego języka dwieście lat temu
i nie widzę powodu, dla którego nie naleŜałoby porównywać jego prób z próbami studentów. To
1 z 2
20100116 15:19
Erudyci i entuzjaści Tygodnik Powszechny Onet.pl 25.08.2009
jednak oznaczałoby odejście od prezentowania „Sonetów” jako minionego arcydzieła
i potraktowanie tego cyklu jako materiału dyskusyjnego, którego celem nie jest ani opisanie
romantyzmu, ani teŜ spowiadanie się z własnych miłostek, lecz opisanie relacji między erotyką
i językiem. Zgadnij kotku, który cel ciekawszy i dla edukacji fachowców od literatury waŜniejszy?
5
Nie bardzo rozumiem, dlaczego Markiewicz pisze o moich resentymentach. Słownik PWN definiuje
resentyment jako „Ŝal lub urazę do kogoś odczuwane przez dłuŜszy czas i zwykle powracające na
wspomnienie doznanych krzywd”. Jeśli ktokolwiek doznaje krzywd i kryje w sobie urazy
w dzisiejszej polonistyce, to są to studenci, zwłaszcza zaś ci najzdolniejsi, którzy – zdarza się –
przez całe studia nie znajdują dla siebie ciekawego seminarium. Profesorowie polscy są
dramatycznie nieprzygotowani do dyskusji ze swoimi studentami, nie widzą w ogóle takiej potrzeby
i bronią się przed nią, jak mogą. Dlaczego?
Dlatego, Ŝe nie mają nic do powiedzenia poza swoją wąsko skrojoną dziedziną, Ŝe nie czytają
nowszych ksiąŜek w obcych językach, nie widzieli świata, nie słuchają wykładów zagranicznych
profesorów i nie potrafią na kolacji podyskutować z nimi o tym, o czym dyskutują inni.
Resentyment bierze się z dotkliwie odczutej alienacji, ta zaś jest spécialité de la maison
polonistyki. Rada na to byłaby jedna: semestr obowiązkowego wykładania za granicą na dobrym
uniwersytecie, najlepiej na kursach dla studentów pierwszego roku, którzy jeszcze niczego nie
wiedzą, ale czują nieodpartą potrzebę prawdy i sporu. A Ŝe płacą spore pieniądze, to i wymagają
duŜo. Moim zdaniem większość polonistów nie przeszłaby tego testu i nic tu nie pomoŜe nawet
najwspanialsza przeszłość dyscypliny, firmowana nazwiskami Kleinera i Zgorzelskiego. Trzeba nam
nowych nauczycieli, którzy rozumieją świat, jaki ich otacza, którzy umieją rozmawiać ze
studentami i którzy chętnie zaraŜą swoim entuzjazmem innych. Kto za młodu nie nauczył się
czytać, temu Ŝadna wiedza później juŜ nie pomoŜe.
¨ §
Wszelkie prawa w tym prawa autorów i wydawcy zastrzeŜone. Jakiekolwiek dalsze
rozpowszechnianie artykułów i innych części czasopisma bez zgody wydawcy zabronione.
Tygodnik Powszechny
NA FACEBOOKU
Tygodnik Powszechny na Facebooku
2 z 2
20100116 15:19
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
